Güneşli havalar sanayide elektrik faturalarını yükseltiyor

Sanayide çarkların yavaşladığı koronavirüs salgını sürecinde ülke ekonomisini ayakta tutmak için var gücüyle çalışan sanayiciler yüksek elektrik fiyatlarının altında eziliyor. Avrupa Birliği İstatistik Kurumu Eurostat verilerine göre Avrupa ülkeleri içinde en pahalı elektriği Türkiye kullanıyor. Bu süreçte petrol fiyatlarının hızla düştüğüne de dikkat çeken sanayiciler elektrik ve doğalgaz fiyatlarında indirim bekliyor. PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, “Salgın nedeniyle üretimi azalan sanayici yüksek enerji faturalarıyla başa çıkamıyor. Üstelik yenilenebilir enerji üretimini teşvik etmek için uygulanan YEKDEM tarifesinin yüksek maliyeti sanayicinin sırtındaki enerji yükünü daha da ağırlaştırıyor. Bugün durma noktasına gelen sanayi tesisleri çok daha az elektrik kullansalar da Nisan ayındaki faturalarını incelediklerinde büyük artışlar görüyorlar. Sanayinin çarklarının dönebilmesi için öncelikle enerji fiyatlarında indirim yapılması ve bu dönemde ödenemeyen faturalar için elektrik ve doğalgaz kesintilerinin yasaklanması gerekiyor. Ayrıca en azından sene sonuna kadar sanayicilerden YEKDEM bedeli alınmamalı” dedi.

AB istatistik kurumu Eurostat’ın 2019’da hane halkının kullandığı elektrik ve doğalgaza gelen zamları ülkeler bazında derlediği rapora göre doğalgaza da elektriğe de en çok zam Türkiye’de geldi. Avrupa ülkeleri içinde elektriği en pahalı kullanan ülke de Türkiye. Eurostat aynı zamanda ülkelerin satınalma güçlerine kıyasla doğalgaz ve elektrik faturalarının fiyatlarını da tespit etti. Satın alma gücü paritesine göre en fahiş elektrik faturası yine Türkiye’de ödeniyor. Aynı yönteme göre elektrik faturasının en ucuz olduğu ülke ise İzlanda oldu.

Elektrik tüketiminin yüzde 70’inin işyerlerine ait olduğu Türkiye’de EPDK verilerine göre Nisan ayında toplam elektrik tüketimi yüzde 15 azaldı. Koronavirüs salgını nedeniyle insanlar daha çok evde kaldığı için konutlardaki elektrik kullanımının ortalama yüzde 10 arttığı düşünüldüğünde sanayinin elektrik kullanımının yüzde 25 civarında düştüğü tahmin ediliyor.

Enerjide en yüksek faturayı Türkiye ödüyor

Sanayicinin üretime devam edebilmesi için enerji fiyatlarında bir düzenlemeye gidilmesinin şart olduğunu belirten Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, sektörün taleplerini paylaşarak şunları söyledi: “Türkiye’deki imalat sanayinin toplam elektrik tüketiminin yüzde 16,7’si plastik, petrokimya ve bağlantılı sanayinin üretimi için kullanılıyor. Ülke ekonomisine en çok katkı sağlayan sektörlerden plastik sanayi diğer tüm enerji yoğun sektörler gibi yüksek enerji maliyetleri karşısında zorlanıyor. Enerji ve doğalgaz fiyatları koronavirüs salgını öncesinde de rekabetçi olmaktan çok uzaktı. Salgın ile üretimini güçlükle sürdüren sanayici yüksek enerji bedellerini ödemekte çok zorlanıyor. Böyle bir süreçte bile ülke ekonomisine ve istihdamına katkı sunan sanayici yüksek faturalarla zor durumda bırakılmamalıdır. Enerji, sanayicinin en büyük maliyet kalemlerinden birini oluşturuyor. İçinden geçilen bu zor zamanlarda firmalar bir yandan yetersiz işletme sermayeleri, tahsilat güçlükleri, talep yetersizliği ve bankalardan krediye ulaşma güçlüğü yaşarken diğer yandan da ödemek zorunda kaldıkları yüksek faiz oranlarının baskısını taşıyor. Ürettikleri ürünleri ancak 6 aya varan uzun vadelerle satabiliyor; bununla beraber elektrik bedellerini aylık olarak ödüyor ve zaten sınırlı olan işletme sermayelerini daha da zora sokuyorlar. Hâlihazırda petrol fiyatlarında tarihi bir düşüş yaşanıyorken ülkemizde de elektrik ve doğalgaz fiyatlarının düşmesi gerekiyor. İç ve dış talebin bıçak gibi kesildiği, önümüzdeki döneme yönelik belirsizliğin hâkim olduğu bir ortamda ayakta kalmaya ve istihdamını korumaya çalışan sanayicilerin en büyük maliyet kalemini oluşturan enerjide desteğe ihtiyaç var. Öncelikli taleplerimiz; Sanayi Sicil Belgesine sahip firmalar için enerji fiyatlarında indirime gidilmesi, enerji faturaları ödemelerinin üç ay ötelenmesi ve üç ay boyunca sanayicinin elektrik ve doğalgazının kesilmemesi. Sanayicinin elektriği kesilirse yavaşlayan sanayi çarkları durma noktasına gelir. Elektriği, doğalgazı kesildiği için üretim yapamayan sanayici borcunu nasıl ödeyecek.”

Ayrıca Türkiye’de elektrik fiyatları belirlenirken sanayi elektriğinin konutlardaki elektrik bedelinden daha yüksek tutulduğu bir politikanın izlendiğine değinen Yavuz Eroğlu; “Bu akla yatkın bir politika değil” dedi.

Nisan’da üretim düştü, faturalar arttı

Sanayicinin sırtındaki bir diğer yükün YEKDEM nedeniyle ödenen yüksek faturalar olduğunu söyleyen Yavuz Eroğlu, “YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması) sistemiyle devlet, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı enerji yatırımcılarını, 10 yıl süreyle döviz bazında belirli bir fiyat üzerinden alım garantisi sunarak destekliyor. Yani bir enerji firması rüzgâr, güneş enerjisi, hidroelektrik santral gibi yatırımlar yaptığında devlet 10 sene boyunca döviz bazında teşvikli fiyatlarla alım garantisi veriyor. Döviz bazındaki bu yüksek bedelli alım garantisinin maliyeti sanayilerin toplam tüketim miktarına bölünerek elektrik fiyatına ekleniyor. Dolayısıyla döviz fiyatlarının yükseldiği ve havanın güneşli, akarsuların bol, rüzgârın çok estiği aylarda sanayicinin o ay ödeyeceği fatura daha da artıyor. Üstüne üstlük özellikle salgın sebebiyle olduğu gibi sanayide kapasite ve enerji kullanımı düşerse YEKDEM düşmediğinden sanayicinin elektrik faturaları düşmüyor hatta artmaya devam ediyor. Gerçekten de bugün durma noktasına gelen sanayi tesisleri çok daha az elektrik kullansalar da Nisan ayındaki faturalarını incelediklerinde büyük artışlar görüyorlar. Bu doğrultuda EPDK daha önce 121 TL olarak tahmin ettiği Nisan 2020 YEKDEM birim bedeli tahminini 228 TL olarak revize etmiş böylelikle elektrik maliyetlerindeki YEKDEM kaleminde yüzde 100’e yakın astronomik bir artış olmuştur. Yani salgın nedeniyle tüketilmeyen elektrik sanayiciye zam olarak geri döndü. Birçok güçlükle mücadele edip ayakta kalmaya çalışırken bir de kullanmadıkları elektriğin parasını ödemek durumunda kalıyorlar. Devletimizin yenilebilir enerji üretimini teşvik etmek için uyguladığı YEKDEM tarifesi ve oluşturduğu formül yaşadığımız ekonomik süreçte sanayiciler üzerine öngörülemez ve büyük maliyet yükü oluşturuyor. En azından sene sonuna kadar sanayicilerden YEKDEM bedeli alınmaması büyük bir sorunu ortadan kaldıracaktır” diye konuştu.

Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Gülsün ise son iki yılda yüzde yüzün üzerinde meydana gelen enerji maliyetleri artışına dikkat çekerek bir önlem alınmadığı takdirde sanayinin rekabet gücünü kaybedeceğine dikkat çekti.

Sanayi elektriği fiyatları 2 yılda yüzde 110 arttı

Plastik sektörü olarak en yoğun enerji kullanan sektörler arasında bulunduklarının altını çizen Gülsün: “Enflasyon 2018 yılında yüzde 20,3 düzeyinde, 2019 yılında ise yüzde 11,8 olarak gerçekleşmesine rağmen sanayi üretimi enflasyonu çok daha sert yaşandı. Zira son 2 yıllık dönemi incelediğimizde sanayi elektriği fiyatlarının yüzde 110 arttığını görüyoruz. Konut tüketimi sürekli desteklenirken kalkınmanın olmazsa olmazı sanayinin enerji maliyetlerinin sert şekilde arttırılması yaklaşımını doğru bulmuyoruz. Sermaye yapısının yeterince kuvvetli olmadığı işletmelerimiz açısından oldukça yıpratıcı olan bir süreçten geçerken enerji maliyetlerinde yaşanan bu artış işleri daha da zorlaştırmaktadır” dedi.

Üretimi desteklemek adına tüm dünyada sanayi elektriği fiyatının konut elektriğinden daha uygun olduğunu belirten Selçuk Gülsün: “Avrupa Birliği ülkelerini incelediğimizde sanayi elektriğinin konut elektriğinden yüzde 44 daha ucuz, ABD’de ise bu oranın yüzde 51 düzeyinde olduğunu görüyoruz. Ülkemizde ise bunun tam tersi bir durum söz konusu 2019 yılının başından beri sanayi elektriği konut elektriği fiyatının üzerine çıkmış durumda. EPİAŞ verilerine göre 2018 yılından bu yana konut elektriğinde fiyat artışı yüzde 50,2 olarak gerçekleşirken sanayi elektriğinde fiyat artışı bunun iki katından fazla oldu. Bu zamlar neticesinde geldiğimiz noktada sanayi elektriği birim fiyatı konut elektriğinin yüzde 9 üzerine çıkmıştır. Üretimin desteklenmesi adına bu konuda bir adım atılması ve sanayi elektriğinin rekabet halinde bulunduğumuz tüm ülkelerde olduğu gibi konut elektriğinden daha ucuz olması elzemdir” dedi.

2018 yılı başından bu yana geçen dönemi incelediklerinde enerji fiyatlarında ülke sanayisinin rekabet gücünü yitirmesine sebebiyet verecek bir artış olduğunu sözlerine ekleyen Selçuk Gülsün: “Dolar bazında bakıldığında ABD’de 2018 yılından bu yana sanayi elektriği fiyatları yüzde 6 gerilerken, ülkemizde dolar bazında yüzde 43 artış yaşanmıştır. Bu gelişme neticesinde ABD’de sanayi elektriği ülkemizden yüzde 46,9 daha ucuz hale gelmiştir. Elektrik fiyatlarında yaşanan artışın ülkemize özgü olması sebebiyle sanayimiz rekabet gücünü yitirmekte ve ihracat pazarlarında kayıplar ile karşı karşıya kalmaktadır. İşletmelerimizin küresel rekabette gücünü koruyarak üretime, istihdama ve ihracata katkı sağlamaya devam edebilmesi adına sanayi elektriği fiyatlarının rekabetçiliğimizi koruyacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir” dedi.

YEKDEM anlamlı bir fiyat avantajı sağlamıyor

YEKDEM bedellerine de değinen Gülsün: “Elektrik tedarikinde iki farklı sözleşme opsiyonu bulunmakta biri YEKDEM, piyasa takas fiyatı (PTF) ve dağıtıcı komisyonu üzerinden hesaplanan değişken fiyatlı seçenek diğeri ise sabit fiyatlı sözleşme seçeneği. YEKDEM fiyatlarının arttığı dönemlerde piyasa takas fiyatı gerilemekte ve bir dengeleme unsuru olmakta. 2018 yılından bu yana geçen 28 aylık dönemin 17 ayında YEKDEM içeren tarifeler daha avantajlı fiyatlar sunmuş olsa da maliyet öngörüsünde bulunmasını zorlaştırması sebebiyle sanayiciler açısından sorunlar barındırmaktadır. Bu sebeple sözleşme kararlarına işletmelerin üst yönetimlerinin de müdahil olmasını tavsiye ediyoruz” dedi.

Sektörden gelişmeleri takip etmek için bu bağlantıyı takip ederek yalnızca yöneticiler tarafından mesaj gönderilebilen WhatsApp grubumuza katılabilirsiniz: https://chat.whatsapp.com/49jJ8XuxSSWK32KkAWiRJ7

Sitemizde yer alan haberlerle ilgili detaylı bilgi ve sorularınız için destek@plastonline.com üzerinden veya takip eden WhatsApp bağlantısı üzerinden sorularınızı yöneltebilirsiniz; api.whatsapp.com/send?phone=905544041381